Tetanoz Hastalığı

Tetanoz; Clostridium tetani denilen bakteri tarafından oluşturulan bir enfeksiyondur. Doğada toz, toprak, gübre dahil her yerde bulunur. Sıklıkla kişinin boyun ve çene kaslarında şiddetli kasılmalara neden olduğu ve kişi ağzını açamadığı için ‘ Kazıklı Humma’ olarak ta adlandırılır.

Tetanoz Hastalığı Bulaşma

Tetanoz kişiden kişiye bulaşmadığı için aşıyla önlenebilen diğer hastalıklardan farklıdır. Clostridium tetani, oksijensiz ortamda özellikle nemli ve ılık topraklarda, tozlarda ve gübrelerde yıllarca canlı kalabilen, insan ve hayvanların sindirim sistemlerinde de yaşayabilen bir bakteridir.

İnsanlara kontamine objelerle (tırnak, iğne, çivi gibi) oluşmuş kesiklerden ya da toz, toprak, dışkı veya tükürükle kirlenmiş yaralardan, yanık ve kazalarda meydana gelen ölü dokulardan, yeni doğanlarda göbek kordonundan bulaşır.

Dünya Sağlık Örgütünün 2002 yılında açıkladığı rapora göre tetanoz nedeniyle dünya genelinde her yıl 213.000 ölüm olmaktadır. Vakaların çoğunun hijyenik doğum yapmayan kadınlar olduğu bildirilmiştir. Maternal Neonatal Tetanoz denilen bu durum, tetanoza karşı bağışıklanmamış kadınlara doğum sırasında mikrobun bulaşmasıyla oluşmaktadır.

Tetanoz Hastalığı Belirtileri ve Bulguları

Tetanoz mikrobunun vücuda girmesinden sonra oluşturdukları toksinler belirtilere neden olur. Kuluçka süresi genellikle 3-21 gündür (ortalama 10 gün). Yaranın tipine bağlı olarak bu süre 1 günden birkaç aya kadar değişebilir. Genellikle kısa kuluçka süresi ileri derecede kontamine yaralarda görülür ve hastalığın daha ciddi ve kötü prognozla seyredeceğinin işaretidir. En fazla görülen ilk belirti çene kaslarında spazmdır (kasılma). Bundan başka; baş ağrısı, ani ve istemsiz kas kasılmaları (en sık midede), bütün vücutta ağrılı kas sertliği, yutkunma sorunları, nöbetler, ateş ve terleme, yüksek kan basıncı ve kalp atışında hızlanma görülür.

Tetanoza bağlı gelişebilen komplikasyonlar ise şunlardır: Vokal kordlarda (ses telleri) kontrolsüz ve istemsiz spazm, kemik kırıkları, hastane enfeksiyonları, akciğer embolisi, solunum yollarındaki yabancı materyallere bağlı gelişen aspirasyon pnömonisi, ölümle sonuçlanması muhtemel solunum güçlüğü( vakaların %10-20’si kaybedilir). Hastaneye yatırılmayan vakalarda ise ölüm % 100’dür.

Tetanoz Hastalığı Tanı ve Tedavisi

Doktorlar, muayene ve bazı belirti ve bulgulara bakarak hastanın tanısını koyarlar. Tetanozu doğrulayacak laboratuvar testleri yoktur. Tetanoz tanı konur konmaz acil tıbbi müdahale gerektiren bir hastalıktır. Hasta hemen hastaneye yatırılır, insan tetanoz immünglobülini veya attan elde edilmiş antitoksin derhal başlanır. Tetanoz aşısı yapılır. Kasılmaları kontrol altına alacak ilaçlar, agresif yara bakımı ve antibiyotiklerle tedavi sürdürülür. Solunum sıkıntısı gelişmişse solunum cihazıyla hastayı desteklemek gerekir. Hastalığı geçirmiş birey bağışıklık kazanmaz. Bağışıklanmanın tek yolu aşılanmadır.

Tetanoz Hastalığında Korunma

Tetanozun uzun yıllardır güvenle uygulanan çok etkili bir aşısı mevcuttur. Tetanozdan korunmanın en etkili yolu tam aşılı olmaktır. Tetanoz aşılaması Td (difteri-tetanoz) aşısı olarak primer dozu uygulama zamanına göre 0-1-6 olmak üzere 3 doz olup, 10 yılda bir hayat boyu hatırlatma dozlarıyla devam etmek üzere her yaştaki insan için tavsiye edilir. Aşı tek başına uygulanabildiği gibi, difteri, boğmaca, çocuk felci, menenjit gibi aşılarla karma olarak da uygulanabilmektedir.